تاریخچه : در قلب شهر شیراز و در همسایگی حرم مطهر شاه چراغ(ع)
مسجد جامع عتیق، قدیمی ترین مسجد شیراز قرار دارد.
در قسمت بیرونی بالای خدایخانه کتیبه ای با قلم بسیار درشت و خط ثلث عالی بر روی سنگ های یکپارچه به پهنای یک متر نوشته شده و اطراف کتیبه را به گونه ای نقل کرده اند که خطوط برجسته بنمایند و سپس لابلای خطوط را با کاشی های آبی معرق پر کرده اند. این کتیبه شامل خطبه ای بنام شاه ابواسحاق و جملاتی در شأن قرآن کریم و به خط یحیی جمالی صوفی خوشنویس معروف آن زمان نگاشته شده است.
بنای این عمارت سنگی در سال 752 هجری قمری به اتمام رسیده و از قرائن و شواهد بر می آید که در ابتدا دو طبقه بوده است. در دوره صفوی بناهای متعددی از جمله مدرسه خان و بازار مسقف در شیراز ساخته شد. از آن دوره یازده کتیبه در مسجد عتیق شیراز به سال های 940 تا 1092 هجری قمری وجود دارد. امین احمد رازی در جلد اول کتاب هفت اقلیم نوشته : خواج حافظ التزام داشته که هر شب جمعه در گرد محصوره ای که میان مسجد شیراز واقع است تا صباح بگردد و با الحان خوش ختم قرآن نماید.
مادام دیولافوآ در سفرنامه خود ساختمان خدایخانه را چنین توصیف می کند: در وسط حیاط مسجد به جای حوض معمولی بنای کوچک مربعی وجود دارد که با سنگ ساخته شده و در هریک از زوایا به برج کم ارتفاعی تکیه دارد. راهنمایان می گویند که این بنا نسخه ثانی خانه کعبه است.